Archiwum kategorii: ZŻ nr 30e sierpień 2016

Bogdan Sobiło: Recenzja

uczucia-oceaniczne Krzysztof Baranowski, Uczucia oceaniczne, Biblioteka Szkoły pod Żaglami, Warszawa 2016, ss.188, ISBN 978-83-944893-1-1.

Postaci, jaką jest Kapitan Krzysztof Baranowski  nie trzeba przedstawiać ani młodym ani starszym żeglarzom. Słyszeli o nim wszyscy, zresztą nie tylko żeglarze i nie tylko w Polsce. Warto jednak przypomnieć, że Kapitan jest jedynym Polakiem, który dwukrotnie samotnie opłynął świat (na Polonezie w latach 1972 – 1973 i na Lady B. 1999 – 2000). Swoimi staraniami doprowadził do budowy dwóch polskich żaglowców Pogorii i Fryderyka Chopina. Zorganizował pierwszą na świecie Szkołę pod Żaglami (rejs Pogorii wokół Afryki 1983 – 1984). Prowadził programy telewizyjne popularyzujące żeglarstwo, był redaktorem naczelnym magazynu żeglarskiego, nakręcił kilka filmów żeglarskich i napisał wiele, wiele książek. Mimo ogromnych osiągnięć, jakie już ma na koncie,  ciągle snuje nowe wizje, tworzy kolejne plany, a co najważniejsze i zarazem najtrudniejsze, potrafi swoimi pasjami zarazić innych, decydentów zaś przekonać do sensowności swoich pomysłów. Jednym z najnowszych jest budowa żaglowca Polonia!

Kilka miesięcy temu spod pióra Kapitana wyszła kolejna książka Uczucia oceaniczna. Jest ona nietypowa, zarówno w dorobku samego Autora jak i w całej polskiej literaturze marynistycznej. Główną bowiem osią narracji jest psychologia rejsów morskich. W oparciu o swoje ogromne doświadczenie, bystre obserwacje, obszerną literaturę przedmiotu w przystępny i bardzo ciekawy sposób Autor opisuje problemy jakie są udziałem żeglarzy morskich, tak w rejsach załogowych jak i samotnych. Na wielu stronach analizuje rejs pierwszego wielkiego żeglarza, Odysa. Jest to pewnie powrót do Szczęśliwej Krainy Dzieciństwa, bo Kapitan przyznaje, że jedną z jego ulubionych lektur są Mity greckie Roberta Gravesa. Wśród opisanych rejsów są też samotna żegluga wokół globu Leonida Teligi i Henryka Jaskuły, wyprawa Pogorii na Antarktydę i wiele, wiele innych. Autor nie pomija spraw trudnych, takich jak alkohol, seks, konflikty w załodze, niekiedy, jak np. w przypadku jachtu Apollonia mające tragiczny finał. Mądrość Autora widoczna jest między innymi w sposobie narracji. Analizuje sytuacje, stawia pytanie, ale na ogół nikogo nie ocenia ani nie daje prostych odpowiedzi. Interesującą ciekawostką jest quiz Jakim jesteś żeglarzem. Zachęcam do przeprowadzenia, chociaż sam nie poddałem się próbie (zawyżona samoocena?). Dodatkową wartość książki stanowi posłowie zawodowego  psychologa i żeglarza w jednej osobie, pani Marty Piotrowskiej, która w sposób kompetentny, ale bardzo przystępny opisuje mechanizmy psychologiczne jakie są udziałem żeglarzy.

By jako recenzent nie być posądzonym o pisanie panegiryku, muszę zwrócić uwagę na kilka drobiazgów. Śmierć młodocianego żeglarza na skutek nadużycia alkoholu miała miejsce na pokładzie Kapitana Głowackiego, a nie Zawiszy Czarnego (s. 146). W browarze produkuje się piwo,  nie wódkę (tamże). Te „pomyłki”  dają zresztą  jak najlepsze wyobrażenie o stosunku Autora do alkoholu!  Książka Aleca Rosa dostępna jest w polskim tłumaczeniu (Moja  Lively Lady, tlum. T. Borysewicz, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1971).

Warto podkreślić że strona techniczna i szata graficzna książki dorównuje jej treści.

Każdy kto wyrusza na morze powinien przeczytać tę książkę. Uczy, bawi, wzrusza. Dojrzałe dzieło dojrzałego Kapitana.

Bogdan Sobiło

_____________________________________________________________________________________________________

Bogdan Sobiło – ur. 1967 r. w Wolinie. Studiował historię i filologię klasyczną na  Uniwersytecie Jagiellońskim. Kapitan     

                              jachtowy. Mieszka w Libiążu.

Maria Grochowska-Thomsen: Wiersze-modlitwy irlandzkie

Z maila od Marii Grochowskiej-Thomsen: „…Te wiersze – modlitwy, błogosławieństwa  znalazłam w książce Irische Segenssprüche, Wolfganga Poeplau’a, wydanej w wydawnictwie Peter Hammer -Verlag. Przez przypadek zaczęłam szukać tę książkę. Przypadek ?… Od naszego księdza dostałam życzenia urodzinowe z takim wspaniałym staro-irlandzkim błogosławieństwem. Chciałam je znaleźć w mojej książce, która gdzieś od 20 lat wśród innych na półce leżała. Znalazłam ją, ale tego urodzinowego wiersza nie, za to były tam inne wzruszające wiersze. Dwa przetłumaczyłam i wysyłam. We wstępie pisze autor, że zakonnicy spisywali i opisywali wszystko – także swoje poetyckie błogosławieństwa. Przybyli do Irlandii w V-tym wieku. Swoją siłę czerpali z pięknej natury Irlandii, z lasów, z jezior, mokradeł, zielonych łąk, poszarpanych górzystych brzegów. Żyli w biedzie i pisali, pisali, pisali. Te wiersze w mojej książce są z  VII – X  wieku, autorzy nie znani. Pozdrawiam…” 

 

1a-bild-schiff-texta

Błogosławieństwo przed wypłynięciem na morze

 

Ty, który mieszkasz w Niebie

znasz wszystkie głębokości mórz

zapal w nas Twój sygnał

przeprowadź nas przez dzikie fale

do bezpiecznego portu

błogosław załogę i łódź

błogosław kotwicę i ster

żagle i maszt

niech wszyscy będą silni przed wiatrem

tak abyśmy wrócili do domu

w pokoju

 

Ja, który trzymam ster w moich rękach

wołam do Ciebie Synu Boży

bądź moim pilotem

bądź obok mnie w sztormie i flaucie

bądź moim kompasem i moją mapą

przyłóż Twoją rękę do steru

do lin żagli

Ty, Boże wszystkich elementów         

                         pomóż

tłum. Maria Grochowska-Thomsen

*****************************

Ludowa modlitwa z Irlandii

 

Boże proszę połóż Twoją rękę pod moją głowę

niech Twoje promienie świecą nade mną

błogosławieństwo Twoich aniołów niech mnie chroni

od góry mojej głowy do dołu moich nóg

 

Nie wyliczaj tą dużą ilość moich grzechów

nie sądź mnie za to co ja tego dnia uczyniłem

kiedy swoich będziesz liczył nie zapomnij mnie

 

Maryjne błogosławieństwo niech nade mną zawiśnie

i niech moją duszę spokój ogarnie

silny Michale broń mnie w ciągu dnia i nocy

i w każdej ciemnej godzinie aż do momentu

kiedy słońce pełne promieni ukaże się nad szczytami gór

  tłum. Maria Grochowska-Thomsen

_____________________________________________________________

Maryla Grochowska-Thomsenur. w 1933r. w Tczewie; żeglarstwo uprawiała od końca lat czterdziestych w Szczecinie, odnosząc znaczące sukcesy w regatach – w 1953r. zdobyła I miejsce – Mistrzostwo Polski w Żeglarskich Mistrzostwach Polski Jachtów Kilowych w Sopocie (w barwach LPŻ Szczecin); pod koniec lat pięćdziesiątych wyjechała do Niemiec, nadal żeglując po morzach i Atlantyku.

ZŻ nr 30e sierpień 2016

         kamien_zaproszenie_na_spotk1                                        

________________________________________________________________________

Ludomir Mączka:                                                  LISTY

„….Stłuczony lewy pośladek, nadszarpnięta noga i ogólne pobicia. Zresztą wszyscy prawie odczuli „uścisk ziemi”, ale te kilka siniaków nic nie znaczą. Trudno to opisać, ale moment skoku jest kulminacją. I ciągnie – dodaje życiu smak. Krzykiem dodajesz sobie odwagi i lecisz, i żadna siła już cię nie wciągnie do samolotu…”

____________________________________________________________________________

Maria Grochowska-Thomsen:                       WIERSZE

              Wiersze-modlitwy irlandzkie:                     Ty, który mieszkasz w Niebie

                                                                                    znasz wszystkie głębokości mórz…

_________________________________________________________________________

F O T O:  Widokówki z rejsu

a widok bushfire Burning off sugar cane before harvesting, North Queensland.

Looking along Smith Street Mall, Darwin, Northern Territory.

widok Darwina widok Darwin rewers

Darwin 04.08.1981r.

Wojtek! Za kilka dni – Cocos I, potem dalej. Płynę tylko z Jimem Doyle (23). Spadochroniarz z klubu. Przetrąciłem sobie prawą nogę, ale lekko (pęknięta pięta) – 33 skok. Paszport przyszedł 30 lipca – do końca 82. Bardzo sobie chwalę tutejsze szpitale i pogotowie. Obsługa szybka i miła. Oby nie za często. Pozdrowienia. W Durban koniec listopada.                             Ludomir

Bogdan Sobiło: Polaris – zatonięcie jachtu

Bogdan Sobiło  Motto: „Na jachcie morskim nie potrzebujemy się obawiać przechyłów, bo jest on niewywracalny

J. Kuczyński, Jachtowa żegluga morska, Warszawa 1939.

Zatonięcie s. y. POLARIS czyli dowód na wywracalność jachtów morskich

Chyba od zawsze uczestnicy kursów na stopień żeglarza jachtowego dowiadywali się z „wykładów” i podręczników, że jachty żaglowe dzielą się na mieczowe, które są „wywracalne, ale niezatapialne” oraz na balastowe, „zatapialne, ale niewywracalne”. Jest to mit, z którym walczyć jest bardzo trudno. Już podczas regat Whitbread 1973/74 wybitny polski konstruktor Zygmunt Choreń obliczył krytyczny kąt przechyłu dla największych polskich jachtów. W połowie lat osiemdziesiątych XX wieku ukazał się artkuł Wacława Petryńskiego na temat teorii stateczności jachtu. Wreszcie znany żeglarz i profesor Politechniki Warszawskiej Zbigniew Dąbrowski w swej znakomitej książce Jacht żaglowy teoria i praktyka w bardzo przystępny sposób przedstawił kwestię stateczności jachtu. W latach siedemdziesiątych, kiedy polscy żeglarze coraz częściej gościli na oceanach, do szerszego kręgu odbiorców docierały informacje o wywrotkach jachtów. Bardzo znane wówczas polskie jachty, Polonez i Otago również potwierdziły wiarygodność relacji obcych żeglarzy. Niestety do dzisiaj, zabobony i przesądy są wśród polskich żeglarzy silniejsze niż zdrowy rozsądek i zasady fizyki. Jednym z bardzo przekonujących dowodów na fałszywość obiegowych opinii i przekonań była wywrotka i zatonięcie jachtu Polaris.

Z wielu powodów sezon nawigacyjny w 1983 roku należał do najbardziej fatalnych w historii polskiego żeglarstwa morskiego. Zatonęły bowiem aż trzy jachty, na szczęście tylko jeden z tych wypadków był przyczyną śmierci żeglarza. Regatowy trimaran Wojciecha Kaliskiego ALMATUR III zatonął w Kanale La Manche, CARMEN (typu Carter 30) zatonął na Biskajach w jesiennym sztormie, POLARIS  poszedł na dno przy polskim wybrzeżu niedaleko Rozewia.

Polaris należał do bardzo wówczas popularnej klasy jachtów regatowo – turystycznych Taurus (Lc 10, 57m,  Bc 3, 69m, S 54 m. kw.). Taurusy były uważane za konstrukcję bardzo udaną, ale mające problemy ze statecznością.  Kazimierz „Kuba”  Jaworski w swojej książce 1140 GMT Newport wyłuszczył powody, dla których do regat OSTAR nie wybrał któregoś z Taurusów, ale Spaniela. Główną przyczyną były problemy ze statecznością. Zanim doszło do zatonięcia Polarisa, inne jachty typu Taurus również ulegały poważnym wypadkom. W 1975 r. zaginął w Skagerraku bez wieści Janosik. Barbórka z kolei, w tym samym roku,  na skutek błędu nawigacyjnego wylądowała na helskiej rewie. Obydwa wypadki pociągnęły za sobą ofiary w ludziach. Wraz z Janosikiem zaginęło siedmiu żeglarzy, a na skutek wypadku Barbórki poniosły śmierć dwie osoby.

Polaris należał do klubu żeglarskiego z Pucka. O ile lata siedemdziesiąte XX wieku można uznać za „tłuste lata”, o tyle początek lat osiemdziesiątych, stan wojenny, powszechne niedobory, ubóstwo to ogromny krok wstecz. Księżycowa gospodarka komunistyczna, brak środków na zakup sprzętu za granicą oraz brak możliwości wyprodukowania go na miejscu, były przyczyną dramatycznego wręcz pogorszenia się kondycji technicznej polskich jachtów i obniżenia poziomu bezpieczeństwa żeglarzy.  O ile wcześniej montowano na polskich jachtach szwedzkie silniki Volvo Penty, kabestany Lewmara, maszty Proctora, to po kilku latach nie było mowy ani o „zakupach dewizowych”, ani nawet o „krajowych odpowiednikach”. Kapitanowie mieli do wyboru, albo odmówić prowadzenia rejsu na niedoposażonym jachcie, albo narazić się na ostracyzm środowiska armatorów i  kolegów żeglarzy. Jachty morskie, będące niemal wyłącznie „własnością społeczną” były bardzo intensywnie eksploatowane i permanentnie niedoinwestowane. Ofiarą ogólnej sytuacji w PRL padł także Polaris.

Ostatni, jak się okazało rejs Polarisa zorganizowali jesienią 1983r. członkowie macierzystego klubu. Byli to bardzo doświadczeni żeglarze, doskonale znający swój jacht. Plan podróży przewidywał zawinięcie do kilku portów RFN. 23 września po południu jacht po odprawie granicznej w Travemuende wyruszył w podróż powrotną do kraju.  Prognoza wywieszona na tablicy informacyjnej przewidywała wiatr SE przechodzący na SW o sile 2-3˚B. Nazajutrz po wyjściu kapitanowi udało się odebrać prognozę I programu Polskiego Radia. Zapowiadane były na akwenie, po którym żeglował Polaris wiatry W – SW wzrastające stopniowo do 7˚ B.  Na skutek uszkodzenia radia załoga jachtu nie odebrała kolejnych prognoz, ostrzegających o sztormowym wietrze 8-9˚ B, w porywach do 10˚ B z kierunku SW przechodzącego na NW. W nocy z 24 na 25 września nastąpił zapowiadany w prognozach wzrost siły wiatru. Pękł fok określany jako „sztormowy”, a krótko potem także grot. Jacht żeglował wzdłuż polskiego wybrzeża w odległości ok. 6 mil z niewielką prędkością. Aby odejść od lądu i zapobiec zdryfowaniu na brzeg kapitan polecił uruchomić silnik. Niestety nad ranem silnik zapalił się. Jacht pozbawiony żagli i silnika spychany  był przez sztormowy wiatr do brzegu. W tej sytuacji 25 września o godz. 0505kapitan polecił wystrzelenie czerwonych rakiet. Rozpoczęto przygotowania do ewakuacji do tratwy ratunkowej. Załoga wciąż nie ustawała w rozpaczliwych próbach ratowania jachtu. Postawiono awaryjny żagiel zaimprowizowany z podartego foka sztormowego oraz uruchomiono silnik. Z prędkością 5-6 węzłów Polaris zaczął się oddalać od śmiertelnego niebezpieczeństwa. Około 1,5 h po wystrzeleniu pierwszych rakiet z pokładu jachtu wyszedł w morze z Władysławowa statek ratowniczy Halny. Do akcji ruszył także śmigłowiec. Kapitan odmówił ewakuacji załogi i poprosił pilota śmigłowca o pomoc statku ratowniczego.  Sterujący osobiście jachtem kapitan  zauważył bardzo wysoką falę, która przewróciła jacht stępką do góry. Znajdujący się w kabinie I oficer pomógł się wydostać na powierzchnię jednemu z kolegów, a następnie zanurkował i odczepił pas asekuracyjny kapitana. Woda szybko dostawała się do wnętrza przez zejściówkę i odpowietrzenie zbiornika paliwa. Jacht wciąż pływał masztem do dołu. Tratwa ratunkowa zerwała się z zamocowania, wypłynęła nieotwarta i dryfowała w pobliżu jachtu. Jeden z żeglarzy, najwyraźniej ranny i oszołomiony unosił się na wodzie kilka metrów od jachtu. Nie reagował na nawoływania kolegów. Na miejscu akcji ponownie pojawił się śmigłowiec. Opuszczono rannemu krzesełko ratownicze, ale nie był on w stanie do niego wejść. Po jednej z  kolejnych prób zniknął pod wodą. Dopiero po 10 minutach jacht wrócił do normalnej pozycji.  Cały kadłub wypełniony był wodą. Próby jej usunięcia nie przynosiły rezultatu. Załoga założyła kamizelki ratunkowe i czekała na ewakuację.  Śmigłowiec zdjąć z jachtu trzech członków załogi. Kapitan i bosman wyskoczyli do morza, skąd zostali podjęci przez ratowników. Jacht wkrótce zatonął. Miejsce zatonięcia jachtu określono w odległości 2,5 mili na NE od ujścia Piaśnicy.

Ciało szóstego członka załogi znalezione zostało przez straż graniczną Związku Sowieckiego ponad dwa tygodnie później. W protokole sekcji zwłok lekarz jako przyczynę zgonu określił niedotlenienie mechaniczne oraz utonięcie w wodzie. Opisał też ranę głowy zszytą czterema szwami (sic!).

Podczas badania sprawy przez Izbę Morską w Gdyni podniesiono takie kwestie, jak: przyczyny wywrotki i zatonięcia jachtu, dokumentacja techniczna jachtów typu Taurus, przebieg akcji ratunkowej, wyposażenie polskich służb ratunkowych, stan techniczny jachtu, przyczyny nieotwarcia się tratwy ratunkowej oraz czas i miejsce utraty przez jacht zdolności nawigacyjnej.

Za przyczynę zatonięcia uznano wywrócenie jachtu przez dużą falę i zalanie wnętrza. Nie stwierdzono ani pęknięcia kadłuba, ani żadnych innych poważnych uszkodzeń. Polaris poszedł na dno na skutek zalania wnętrza i utraty pływalności. Biegli powołani przez IM wnioskowali o ograniczenie akwenu pływania i siły wiatru do czasu wprowadzenia zmian konstrukcyjnych w jachtach typu Taurus.

Poważne zastrzeżenia zostały także zgłoszone odnośnie przebiegu akcji ratunkowej. Statek Halny płynął na pomoc z prędkością poniżej 4 węzłów! Obecnie używane przez polską Służbę Poszukiwania i Ratownictwa (SAR) rozwijają szybkość rzędu 30-24 węzły. Kapitan Halnego pokazał swój kunszt wyławiając ze wzburzonego morza pasy ratunkowe i krzesełko zgubione przez helikopter. Załoga śmigłowca opuściła krzesełko poszkodowanemu żeglarzowi, ale nie był on w stanie samodzielnie zająć w nim miejsca. Gdyby otrzymał pomoc ratownika, prawdopodobnie wypadek by przeżył. Używane wówczas w polskim ratownictwie wyciągarki nie dawały możliwości podnoszenia ratownika i ratowanego. Zakup za granicą za kilkaset dolarów odpowiedniego sprzętu przekraczał możliwości Polskiego Ratownictwa Okrętowego. PRO wdrożyło więc program szkolenia swoich ratowników we współpracy z Górskim  Ochotniczym Pogotowiem Ratunkowym w zakresie stosowania w ratownictwie morskim technik alpinistycznych!

Istotną kwestą było określenie przyczyn nieotwarcia się tratwy ratunkowej. Wraz z wystrzeleniem pierwszych rakiet kapitan polecił sprawdzić zamocowanie tratwy. Po wywrotce tratwa wypłynęła na powierzchnie i nieotwarta odpłynęła od jachtu.  Została znaleziona na plaże przez ratowników. W czasie transportu na wózku akumulatorowym samoczynnie otwarła się i częściowo napełniła. Najbardziej prawdopodobną przyczyną nieotwarcia się tratwy był skorodowany zawór butli z gazem do jej napełniania. Tratwa wyprodukowana była w Grudziądzkich Zakładach Przemysłu Gumowego. Stan i jakość sprzętu używanego na polskich jednostkach ze szczególną mocą ujawnił się podczas katastrof statków Busko Zdrój i Kudowa Zdrój. Wielu marynarzy poniosło śmierć między innymi z powodu nieotwarcia się części tratw. W latach siedemdziesiątych XX wieku kapitan i redaktor Telewizji Polskiej Krzysztof Baranowski prowadził cykliczny program popularyzujący żeglarstwo wśród młodzieży pt. Siódemka. Do jednego z nich zaprosił czeskiego żeglarza Ryszarda Konkolskiego. Na zakończenie gość programu miał efektownie uruchomić tratwy umieszczone w studiu. Część z nich nie otworzyła się!   Ponieważ program realizowany był na żywo, była to najlepsza możliwa reklama Grudziądzkich Zakładów Przemysłu Gumowego.

Podczas przewodu w IM okazało się, że jacht ubezpieczony był wyłącznie w żegludze po polskich wodach wewnętrznych i morzu terytorialnym. Mimo tego, że w ostatnim rejsie jacht pożeglował na obce wody, nie rozszerzono polisy. Towarzystwo Ubezpieczeniowe WARTA zwróciło się do Izby z zapytaniem o miejsce i czas utraty przez jacht zdolności żeglugowej. Było to istotnie z punktu widzenia ewentualnego odszkodowania dla armatora. Izba orzekła, że jacht utracił zdolności żeglugowe po awarii silnika i podarciu wszystkich żagli, a więc na polskich wodach terytorialnych.

W szeregu zaleceń jakie wydała Izba Morska w Gdyni, znalazły się także postulaty uzupełnienia programów szkolenia żeglarzy na stopnie morskie w zakresie wiedzy o stateczności jachtu, technik sztormowania i posługiwania się sprzętem ratowniczym.

Sformułowanie o niewywracalności jachtów morskich przywołane w cytacie we wstępie do artykułu na stała zakorzeniło się w świadomości polskich żeglarzy. Rozwój polskiego żeglarstwa morskiego, z czasem także oceanicznego uświadomił części środowiska, że nie ma jachtów niewywracalnych. Wywrotce uległ między innymi Polonez pod Hornem, Otago na Oceanie Indyskim, Carmen na Biskajach, Spaniel na Morzu Północnym, Zew Morza na Morzu Śródziemnym. W wywrotce Polarisa wyjątkowe było to, że jachtu nie przewróciła tzw. fala potworna na Wielkim Oceanie Południowym, ale bałtycka fala pod Rozewiem w warunkach sztormowych, ale nie ekstremalnych. Zmiany w zakresie konstrukcji jachtów, przede wszystkim zastąpienie długiego falszkilu wąską płetwą balastową całkowicie zmieniło dzielność morską jachtów, a co za tym idzie konieczność stosowania nowych technik sztormowania. Niewątpliwie do wypadku przyczynił się brak odpowiednich żagli sztormowych. Gdyby jacht utrzymywał odpowiednia prędkość, zapewne nie został by przewrócony. Pojawienie się wyjątkowo dużej fali w okolicy Rozewia również nie powinno dziwić. Konfiguracja dna i wybrzeża wpływa w tym miejscu na charakter zafalowania. Także i z tego powodu Rozewie było i jest nazywane „Hornem dla ubogich”.

Zagłada Polarisa i dramat jego załogi są słabo znane wśród współczesnych żeglarzy. Warto więc przypominać tę historię, by takie wypadki nie powtórzyły się w przyszłości.

Bogdan Sobiło

_____________________________________________________________________________________________________

Bogdan Sobiło – ur. 1967 r. w Wolinie. Studiował historię i filologię klasyczną na  Uniwersytecie Jagiellońskim. Kapitan jachtowy. Mieszka w Libiążu.

 

(zs): Wojciech Wejer

All’s well that ends well” – to spopularyzowane przez Williama Szekspira powiedzenie przywołał Jimmy Cornell w podziękowaniu przysłanym Wojciechowi Wejerowi za jego pomoc w „prowadzeniu” jachtu Aventura na którym Cornell w ubiegłym roku żeglował przez Northwest Passage.

Jimmy Cornell to postać znana w światku żeglarzy oceanicznych, dość powiedzieć, że największa oceaniczna impreza żeglarska, czyli Atlantic Rally for Cruiser’s (ARC) to jego dzieło, podobnie jak założony przez niego Word Cruising Club. Nic więc dziwnego, że skromny żeglarz z Toronto, który pierwsze kroki żeglarskie stawiał w Szczecinie i jako żeglarz regatowy z akademickiego klubu na początku lat 60tych osiągał sukcesy, m.in. w klasie Cadet, Finn, z dumą pokazuje e-mail od Jimmy Cornell’a.

Wojtek Wejer aWojciech Wejer: „…Na koniec Jimmy, po zakończeniu rejsu w Londynie, przesłał podziękowanie warte miliona.”

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~  All is well that ends well.   By Jimmy Cornell on 21.09.2015

Event(s): Blue Planet Odyssey
Destination(s): Atlantic Ocean, London

And now I would like to thank those who have provided ground support throughout my voyage.

Canadians Peter Semotiuk and Victor Wejer have both spent much of their lives in the Arctic and for many years have been advising sailors embarking on a transit of the Northwest Passage. For a long time Peter was based at Cambridge Bay and from there provided information and advice on weather and ice conditions over the radio or by email. He is doing that now from Southern Canada. Victor has been involved in various projects in Arctic Canada and has a great practical knowledge about the area. I wish to thank Peter and Victor, both in my name and on behalf of all sailors who have greatly benefitted from their generous help of over the years.

Goodbye!

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Wojtek Wejer z Jimmy Cornellem 2014 Wojciech Wejer z Jimym Cornellem.

Żeglarstwo zaczął jako „niezrzeszony” w 1958 roku przy klubie Pogoń, gdzie pływał na małej, popularnej wówczas żaglówce P70. Jesienią tego roku był na wystawie marynistycznej organizowanej przez Wojciecha Jacobsona w Klubie Naukowca przy al. Wojska Polskiego w Szczecinie i tam spotkał samego Wojtka. Od 1959 roku był członkiem JK AZS. I tak się zaczęło.

100_0297 Ludomir Mączka i Wojciech Wejer w Toronto.

W 2004 roku Wejer spotkał w Toronto Ludka Mączkę, który mieszkał na sublokatorce u swojego kolegi – Bolka Korneluka; Ludek miał swój mały, osobny pokoik. Wkrótce po tym nawiązał ponowny kontakt z Wojtkiem Jacobsonem.
W tym czasie spotykali się wiele razy kiedy to Ludek snuł różne opowieści o swoim żeglowaniu. W maju 2005 żegnał Ludka wyjeżdżającego do Polski. Dopiero wtedy dowiedział się o żegludze Vagabond’eux przez Northwest Passage.

 Bilans wspomaganych przez Wojtka Wejera jachtów żeglujących przez NWP jest imponujący:

Northwest Passage Supported Boats

2006: Nekton (POL), Tadeusz Natanek; Stary (POL), Dominik Bac, Jacek Wacławski, Sławek Skalmierski, Tomek Szewczyk

2008: Berrimilla (AUS), Alex Whitworth

2009: Fleur Australe (FRA), Philippe Poupon

2010: RX II (NOR), Trond Aasvoll; Sarema (FIN), Pekka Kauppila; Solanus (POL), Bronisław Radliński

2011: Anna (SWE), Börje Ivarsson, NWP and NEP to Pevek (od Cambridge Bay/Nanisvik Monika Witkowska); Chamade (SUI), Marc Decrey; Imvubu (RSA), Ralf Dominick; Issuma (CAN), Richard Hudson; Muktuk (AUT), Karl Mayer; St. Brendan (USA), Matt Rutherford, North Atlantic, NWP, Pacific, Cape Horn, South Atlantic. Solo voyage; Santa Maria Australis (GER), Wolf Kloss; Roxane (FRA), Luc Dupont; Teleport (AUS), Christopher Bray

2012: Best Explorer (ITA), Giovanni Acquarone; Jonathan III (NED), Mark van de Veg; Katharsis (GBR), Mariusz Koper; Marguerite (FRA), Janusz Kurbiel

2013: Isatis (FRA), Jean-Pierre Levie; La Belle Epoque (AUT), Jürgen Kirchberger; Libellue (SUI), Philip Cottier; Traversay III (CAN), Larry Roberts

2014: Altan Girl (CAN), Erkan Gursoy. Solo voyage; Empiricus (USA), Jesse Osborn; Gitana (USA), Mike Johnson; Lady Dana 44 (POL), Ryszard Wojnowski

2015: Aventura (GBR), Jimmy Cornell; Drifter Way (CAN), Robert Graf. Solo voyage; La Chimere (FRA), Emanuel Wattecamps-Etienne. Solo voyage; Philos (AUS), Roger Wallis; Salty (USA), Carl Zaniboni; Selma Expedition (POL), Piotr Kuźniar.

Prócz tego:

Współpraca z R.K. Headlandem czyli przedstawicielem Scott Polar Research Institute, University of Cambridge.

Note/Uwaga: St. Brendan (USA),  Matt Rutherford, solo in a 27 foot Albin-Vega (smallest monohull) around the Americas via Horn, West 3, crossed Gulf of Alaska and Cape Horne..  www.solotheamericas.org

Wojciech Wejer jest autorem locji – przewodnika dla żeglujących przez Przejście Północno-Zachodnie, pod tytułem: „Yacht Routing Guide to the North West Passage: Reported safety of anchorages and shelters” która jest wznawiana i uzupełniana co roku na: http://www.rccpfmk3.org.uk/passage-planning/arctic i współautorem książki: „Arctic and Northern Waters”, wydawca – Royal Cruising Club Pilotage Foundation.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

 

pilot_2-wVBEJ1Yacht Routing Guide to the North West Passage 2015

Author : Victor Wejer

A supplement to the RCC Pilot to ’Arctic and Northern Waters

This Yacht Routing Guide to the North West Passage by Victor Wejer is a compilation of port and anchorage information which will be updated annually by Victor Wejer. The RCC Pilotage Foundation is very pleased to be able to make this guide available to you via a download from the RCCPF website.

The 2015 edition has much additional information.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Wojciech Wiktor Wejerur. 1942r, w Warszawie, inżynier mechanik (University of Alberta, Edmonton, Kanada), z Polski wyjechał w 1967r, od 1969r w Kanadzie; żeglował w Szczecinie w klubie Pogoń i w JK AZS; z powodzeniem startował w regatach – Cadet, Finn; w Kanadzie praca w Arktyce w przemyśle naftowym; od wielu lat wspomaga w nawigacji żeglarzy pływających w Arktyce, przez Northwest Passage; autor locji żeglarskich rejonów arktycznych; w 2015 nominowany do nagrody Ocean Cruising Club, Merit Award.

 

 

 

 

 

Ludomir Mączka: Nie tylko żeglarstwo jest życiem …

„Zapiski Ludomira Mączki” z okresu pobytu w Darwin, Australia, 1981 roku (od 19. kwietnia1981, kotwicowisko w Darwin – do 12. sierpnia 1981r.), gdzie zasmakował w lotach spadochronowych (w Darwin Parachute Club) oraz listy z tego okresu do Wojciecha Jacobsona i bliskiej znajomej w Szwecji, Ireny Karpowicz (Irena Karpowicz-Balcerkiewicz – architekt, wraz z mężem była właścicielem jachtu Krzyż Południa – przyp. red.) przybliżają mało znane i pozornie dalekie od żeglarstwa epizody w życiu Ludomira Mączki, które jednakże w naturalny sposób wpisują się w pełen przygody i zaciekawienia rytm życia niespokojnego ducha Ludka.                                (zs)

________________________________________________________________________

Scan098L.Mączka_Darwin_1981_ Nie tylko żeglarstwo jest życiem27.04.  poniedziałek

Wczoraj byłem z Neville’m T. (Thomas – przyp. red.) (VK8NT) w Batchelor. Nevill teraz działa w klubie spadochronowym. Zabrał mnie tam. To jest ca 100 km S od Darwin. Małe lotnisko, kilkanaście osób. Jako pasażer byłem w powietrzu na małej „Cesna”. Bush, bush, dalej morze. Skaczą z ok. 10000’ (ft, stóp – przyp. red.), na 4000’ otwierają spadochron. Ta zabawa jest naprawdę emocjonująca, choć dość kosztowna. Wróciłem z Garrym samochodem do pół drugiej. Bar po drodze. Reszta dołączyła skacząc z samolotu na łąkę za barem. Na łódce byłem po 1200tej, syt wrażeń i piwa. Może też sobie poskaczę. Spróbuję. Dziś drobna reperacja „Boberka” (składana łódź wiosłowa typu „stynka” otrzymana z Klubu – Jacht Klub AZS Szczecin dzięki staraniom kierownika Klubu Czesława Bobera – przyp. red.), dalsza wymiana nitów na miedziane. Wieje jakieś 5oB, trochę kiwa, siedzę na łódce.

07.05,  kotwicowisko Darwin

Chyba tutaj postoję trochę. Sprawy się klarują. Czekam na przedłużony paszport. Dziś jestem na łódce. Cały prawie tydzień byłem poza Marią – dwa razy tylko byłem w porcie zobaczyć czy jest ok. Wziąłem się za spadochroniarstwo. Nowa Przygoda, sprawdzian, trzeba „uzasadnić swoje istnienie”. Mam już 6 skoków za sobą (i ca 200$). Każdy skok to 10$, ale chyba warto. Krótki moment czegoś w rodzaju strachu potem lot i lądowanie. Ostatnio bardzo kiepskie. Zbytnia pewność siebie, zagapienie. Piękne późne popołudnie, daleki bush i twarde lądowanie z wiatrem. Kilka siniaków i trochę więcej doświadczenia. W sobotę c.d. Teraz siedzę na łódce, chlupie odpływ wzdłuż burty. Prąd do 2 kn, mętna woda, dochodzi południe, gorąco, ale trochę bryzy. Chyba nie ruszę się przed wieczorem choć warto zajrzeć do znajomych. O 2000-tej do Clubu właściwie do miejsca gdzie składa się spadochrony. Chyba niedługo będę składał sobie sam. Na razie robię to pod okiem Neville’a lub Mike’a i pomagam innym. Mike jest Niemiec z Prus Wschodnich, ale on urodził się chyba już po wojnie. Czasem trochę praktykuję z nim po niemiecku. Po spakowaniu spadochronu do baru na piwo i chyba ok. 1200 (pm) do Neville’a. Jutro wizyta u lekarza (wyniki krwi i siniaków).

12.05, wtorek,  kotwicowisko

… W sobotę byliśmy koło Noonamah (ca 50 km) na weselnym party Billa (Darwin Parachute Club) . Część gości lądowała na spadochronach (na to trzeba „C” klasę). Wróciliśmy z Nevillem ok. północy. W niedziele rano polecieliśmy „Cesną” do Batchelor na 4000’; było zimno jakieś 4oC, ale ładnie wygląda z góry. Bush, jakieś osiedla. ale niewiele; kraj płaski, tu i ówdzie dymy z „bush fire”. Nad Batchelor najpierw wyskoczyło 3 – z Nevillem z 4000’ z opóźnionym otwarciem. Potem nad lotniskiem Rasia z ca 800m; dwóch pasażerów lądowało z pilotem. Pogoda była ładna, ale wietrzna. Skakania było mało, nawet instruktorzy dużo nie skakali. Potem po południu się uspokoiło. Miałem jeden skok. Nawet nienajgorszy, ale wyniosło mnie jakieś ca 200m poza cel. Przełamałem już opory przed skakaniem. Lądowanie było miękkie. Powrót po południu ok. 18tej do klubowego baru w Noonamah; reszta dołączyła z powietrza; kilka piwek. Umiarkowane zachwyty nad moim skokiem od Neville’a..

21.05,  Katherina

Chmury przeszły. Wczoraj miałem jeden skok. Trudno o więcej bo mistrzostwa. Nie było źle. Wprawdzie wystartowałem głową w dół. Nie wygiąłem się dobrze do tyłu, ale przynajmniej lądowałem 22 m od celu. Zresztą to zasługa nie moja tylko „jump master’a”  który mnie w odpowiedniej chwili wyrzucił. Słucham meteo z Darwin, ale wiatry słabe z E więc Maria powinna być ok. Wieczorem były filmy. Neville ma „Video recorder” więc najpierw dzienne skoki potem filmy z różnych mistrzostw i skoków. Ten „sky diving” to duża zabawa, ale wydaje mi się, że bardziej mi leży „HALO”  „High Altitude – Low Opening”. Zobaczymy. Na razie jeszcze skaczę na sznurku (Static Line).

23.05, Manbulloo                Manbulloo jest kilka mil od Katherine

Jest rano, sobota, ok. 11tej, już gorąco, noce są miłe i chłodne, ranki piękne, w dzień upał. Pogoda słoneczna. Wczoraj miałem 12ty i 13ty skok; 12ty był niezły, ale lądując wpadłem prawą nogą w małą dziurę w trawie i teraz noga na podbiciu spuchła. Dobrze, że nie złamałem, ale dzisiaj nic ze skakania i chyba parę dni spędzę na jachcie – „o chlebie i wodzie”. Zanim noga dobrze spuchła miałem pierwszy FF (Free Fall). Ron (Davidson – przyp. red.) był mój „jumpmaster” – skok był OK. Przy wyciąganiu „rip card” nie rozpostarłem rąk i przez chwilę leciałem głowa w dół. Lądowanie było OK. Trochę twardo. Wiatru nie było prawie zupełnie i wtedy lądowanie jest trochę twarde. Czuję tyłek (ale to nie szklanka). Ten FF to jest właśnie „to”. Wychodzisz na zewnątrz, puszczasz się, wyginasz do tyłu – i jesteś wolny, nie ma instruktora, static line która robi za ciebie. Wyciągasz rączkę i po 1-2 minut jesteś na dole z lekko potłuczonym tyłkiem, ale chyba szczęśliwy. Zawsze ten moment wyjścia jest emocjonujący. Potem wieczorem była fiesta. Pierwszy FF kosztuję skrzynkę piwa dla instruktora (15$) potem było więcej i cider jabłkowy. Gratulacje z okazji FF i 53 urodzin. Złożyłem podanie do klubu starszych panów. Powyżej 40 laty i w USA to już „old boye” i nie ma ich zbyt wielu. Klub jest dość ekskluzywny. Zresztą nie czuję różnicy wieku. Neville też zwichnął nogę i dziś nie skacze; ma kaca. W ogóle wieczór był OK. Nawet miałem „mowę do ludu” (po ang, być może coś dodałem po hiszp, ale wszyscy byli zadowoleni). Jutro do Darwin. Podskakuję na jednej nodze, druga spuchła, ale nie boli i palcami mogę ruszać bez bólu. Więc życie jest ok. nawet po 50-tce.

Poniedziałek, 25.05,  kotwicowisko  Fannie Bay

Wczoraj wcześnie p.p wyjechaliśmy z Manbulloo. Noga trochę lepsza. Sanitariusz z ambulansu, który miał „służbę” obejrzał nogę, obmacał, założył elastyczny bandaż i zaraz poczułem się lepiej. Wygląda, że wszystko jest OK, ale nie wiem czy w przyszłą niedzielę będę skakał (?). Wieczór barak klubowy przypominał trochę Africa Corps Headquarter po odwrocie – kilka połamanych nóg, jedna ręka i kilku uszkodzonych, jak ja. Na łódce byłem ok. 19.00, było już ciemno. Neville pomógł mi zwodować „Boberka”. Maria była na miejscu, trochę obesrana przez mewy. Przyjemnie być na własnych śmieciach po tygodniu. Przywitały mnie na pokładzie po zaświeceniu świateł pokładowych dwa duże karaluchy, które wyszły przez chyba kluzę kotwiczną, jak nadmuchałem przed odjazdem „muchobija”. Po kolacji („Tatar” a la Maria – kupiłem cebulę, wino i ziemniaki w Noonamah na stacji benzynowej) złożyłem potłuczone kości na koi. Stłuczony lewy pośladek, nadszarpnięta noga i ogólne pobicia. Zresztą wszyscy prawie odczuli „uścisk ziemi”, ale te kilka siniaków nic nie znaczą. Trudno to opisać, ale moment skoku jest kulminacją. I ciągnie – dodaje życiu smak. Krzykiem dodajesz sobie odwagi i lecisz i żadna siła już cię nie wciągnie do samolotu. Sam już pakuję swój spadochron, tylko końcowe zamknięcie wymaga jeszcze oka instruktora. (rezerwa zawsze jest pakowana przez uznanego „pakowacza” (riper).

______________________________________________

Listy do Wojciecha Jacobsona

06.05, Darwin kotwicowisko

Wojtek!

Od Wielkanocy stoję w Darwin. Pogoda się ustaliła. Stoję w Francis Bay, koło portu….. W Darwin odwiedzam stare kąty, starych znajomych, trochę nowych. Neville Thomas (VK8NT) zabrał mnie do Batchelor ca 100km S od Darwin gdzie działa jako instruktor w Darwin Parachute Club. Spodobało mi się to i zapisałem się na członka – no i znowu jestem „student”, że na ogół wszyscy poniżej 30. lub ciut wyżej więc Neville zabrał mnie do lekarza. Jakoś jeszcze przeszedłem, coś tam znalazł że wątroba za twarda. Może po malarii, a może po winie, ale to nie przeszkadza. Dwa dni – piątek , sobota, był krótki kurs ze skakaniem na materac u Neville’a w domu; 6 osób w tym dwie babki; w niedzielę rano wyjazd do Batchelor. Pierwszy skok, jeszcze z „static line”- linka przeciągniętą do samolotu, która otwiera spadochron. Z emocji nie liczyłem – zresztą spadochron się otworzył na „3 thousend” – (po 3 sekundach) – lądowanie było ok. – no i wzięło mnie. Może to dlatego że trochę jest energii przy skoku. Jeszcze się podniecam wyobrażając sobie, że to 17 sekund i mały czarny placek na ziemi. Mam już 6 skoków, szósty najgorszy; się zagapiłem i lądowałem z wiatrem. Rezultat – stłuczony tyłek i nauka, że po 5ciu skokach jeszcze się nie jest spadochroniarzem. Zresztą cel nie jest „spadochroniarz”, ale „skydiver” loty z opóźnionym otwarciem, skoki zbiorowe. Szkoda, że tak późno zacząłem. Za dwa dni rezultat dwie skręcone nogi, nie liczę swojego tyłka. Zabawa trochę kosztowna – 10 $ za skok, ale trudno „You have the cake or you eat it” – jak tutaj mówią. Więc chyba wykreślę z kalendarza Mauritius i Rodriques, i Christmas Is. Clearence z Customs mam do końca lipca. Może do tego czasu trochę poskaczę czekając na paszport….

Przyszły weekend znów w Batchelor; może zrobię pierwsze „Freefall” (bez sznurka). Porównując z innymi – jestem wolniejszy, ale mam mniej zahamowań. Może więcej ambicji  aby tego nie pokazać i skoczę na pierwsze „go”…

Ludomir

30.07 kotwicowisko Fannie Bay

… W niedzielę byliśmy z Mikiem w Batchelor. Wynajął samochód (15$ dzień). Miałem trzy skoki. Wyjście ok., lądowanie na drzewie. Parasol (spadochron) na drzewie ja ca 3 m nad ziemią. Brakło kilka metrów do sukcesu. Wylazłem z uprzęży i zlazłem z drzewa, ale później trzeba było drzewo ściąć siekierą i zdjąć spadochron, ale lądowanie było miękkie i spadochron się nie podarł. Mike Brown (instruktor) nawet nie rzekł złego słowa, choć mogłem przedryfować bokiem i siąść na pasie  startowym, ale wyglądało że można będzie przelecieć nad drzewami i siąść na celu, i następny miałem Free Fall – był ok. Następny z 5 sek. opóźnieniem nie bardzo mi wyszedł i Mike spisał mi, ale do 3 sek. FF. Ze static line definitywnie skończyłem. ….

Ludomir

________________________________________

List do Ireny Karpowicz

„Obiegowy” – prześlij do Wojtka                                                                             04.08.1981

Siedzę u Stefana. Kuruję nogi … W niedzielę w głupi sposób przy lądowaniu pękła mi pięta. Koniec na razie ze skakaniem. Wieczorem przyleciałem samolotem do Darwin i Kathy podrzuciła mnie do Stefana. W poniedziałek Stefan zawiózł mnie do szpitala. Prześwietlenie, pęknięta kość w pięcie (prawej). Przy okazji prześwietlili kręgosłup czy też nie chrupnął. Dostałem parę kuli do użytku. Pojutrze jeszcze raz do lekarza. Obiecał, że za tydzień będzie OK. Dziś odebrał Stefan mój paszport z poczty – do końca 82. ważny. Woda już nabrana. Zakupy i gdzieś za kilka dni – niedziela, wtorek – na Cocos Keeling. Dobrze mi było w Darwin. Może do Cocos Ilands wezmę Morissa z klubu; będę miał pielęgniarkę fachową; jeszcze nie wiem. Czekam jeszcze na listy od Ali i Wojtka. Stefan z Jimem gdzieś się wynieśli na piwko; z radia idzie portugalska muzyka. Siedzę z zabandażowaną noga na drugim krześle, usiłuję sklecić list. Coś jest w tropiku: żal mi i smutno. Brak będzie podniecenia przed skokiem, widoku buszu, zasnutego dymem i pyłem horyzontu i w ogóle Australii….

Ludomir

____________________________________________________________

Ludek spadochroniarz Scan1054

Ludek parachutist 1

Ludek spadochroniarz Log Book 22 majaScan1057

Ludek parachutist 3

Ludek parachutist 2

Szwecja 1972_ z Irena Karpowicz Ludomir Mączka z Irena Karpowicz, Szwecja, 1972r.

______________________________________

Ludomir Mączka – ur. 22.05.1926 r. we Lwowie, zm 30.01.2006 w Szczecinie, żeglarz, geolog. Na jachcie „Maria” w latach 1973-1991 żeglował w rejsie wokółziemskim. W latach 1984-1988 na jachcie „Vagabond 2”, wraz z W. Jacobsonem i na różnych odcinkach z innymi żeglarzami, przepłynął Przejściem Północno-Zachodnim (NWP). Laureat wielu nagród, m.in. Rejs Roku -1984,1988, 2003, Kolosy -2001: Superkolos 2001,Conrady -2003.

(zs): O wietrze wietrznie wiejącym wiecznie w wierszu i w prozie …

Czekając na wiatr, nie ten trzaskający niedomkniętą okiennicą albo wzbijający tuman piasku by sypnąć nim w oczy, ale oczekiwany po długiej zimowej przerwie żeglarskiej; ciepły, stały jak passat, wiatr z rufy a jeszcze lepiej z baksztagu; więc czekając na taki wiatr ….

                                              Wiatr Tobie Boże, huczał pieśni,
                                              Gdyś z mroków wykrzesywał świat.
                                              Chaosu świadek i rówieśnik,
                                              Wiatr Tobie, Boże huczał pieśni,
                                              Wodami wstrząsający wiatr.
                                              Wiatr – gniew otchłani zbuntowanej,
                                              Potęgi Twojej pierwszy bard,
                                              Homer Genezis opętany,
                                              Co w chwiejbę wprawił oceany
                                              Rytmicznym rykiem swoich skarg.
                                              I taki był ów zryw stworzenny,
                                             Taki prawichru Tobie hymn,
                                             Że wód wzburzonych ogrom pienny
                                             Do dziś w kołysie trwa bezsennym,
                                             Pomrukiem w brzegi bije złym.
                                             Do dziś – bylinnik, rapsod, epik,
                                             Początku chmurobrody dziad,
                                             Pierwotnej wojny wiarus ślepy –
                                             Wspomnienia szumne lubi wiatr …

                                                                                         (Julian Tuwim, Kwiaty polskie, cz. III, rozdz. I)

Michałowi Choromańskiemu w Zazdrości i medycynie wiatr wieje przez wszystkie strony powieści i jest niczym dekoracja teatralna: jest od pierwszej do ostatniej sceny, wprowadza nastrój, a że jest to wiatr halny więc i nastrój jest pełen niepokoju, grozy, szaleństwa:
„…Wiatr dął trzeci dzień z rzędu, jarzębina rosnąca pośrodku podwórka zgubiła już wszystkie liście, pęki jagód huśtały się jak szalone, pień jarzębiny był pęknięty. Zbliżała się późna jesień. Pomimo to dni były płomiennogorące, a w nocy wśród upalnego wiatru było parno i nieznośnie…”,
by strony dalej, pisać:

„…Na krańcu miasta wiatr dopadł smrekowego lasku i szalał w nim przez całą noc, a nad ranem ujrzano wyrwane z korzeniami pnie drzew i rozrzucone po całym polu połamane gałęzie. Wiatr w obłędnym wirze przerzucił się na drugi kraniec miasta i tam, w podwórku wielopiętrowego białego gmachu, kręcił się obłędny i dziki. Potem szarpnął brama wjazdową i zaczął walić w nią słupami żółtego piasku i kurzu…”
I tak, przez wszystkie karty powieści, wieje wiatr w Zakopanem.

Albo u Williama Faulknera w Dzikich Palmach :

„…palma za oknem szamotała się pośród suchych trzasków, a tuż przed świtem, po gwałtownym szkwale, zerwał się cyklon. Nie była to trąba powietrzna, ta galopowała gdzieś na Zatoce Meksykańskiej, ale jej ogon albo zabłąkany kosmyk grzywy, zrywający na spienionej, żółtej wodzie fale wysokości dziesięciu stóp, które wdzierały się w głąb wybrzeża i nie opadały przez dwadzieścia godzin, smagający bezlitośnie dziką, oszalałą palmę i przewalający się ponad dachem celi…”.

A są jeszcze wiatry „władcy Wschodu i Zachodu” i Wiatry Handlowe, o których pisze Conrad w Zwierciadle Morza:
„… W środkowym pasie ziemi panują niepodzielnie Wiatry Handlowe… Wiatry Handlowe między zwrotnikami sprzyjają codziennemu życiu statków kupieckich… Strefy rządzone przez północno-wschodnie i południowo-wschodnie Wiatry Handlowe są pogodne. Dla statku, który dąży na południe i zamierza odbyć długą podróż, przejście przez ich władztwa zaznacza się ulgą w wysiłkach i czujności ludzi na pokładzie…”
„… W orientacji wiatrów władających morzami północny czy południowy kierunek jest bez znaczenia. Nie ma ważnych Wiatrów Północnych i Południowych na tej ziemi. Wiatry Północne i Wiatry Południowe są tylko drobnymi książątkami … W polityce wiatrów, zarówno jak ziemskich plemion, prawdziwa walka rozgrywa się między Wschodem i Zachodem…”
„… Koniec dnia jest porą, kiedy się patrzy w królewskie oblicze Wiatru Zachodniego, ten wiatr bowiem rozstrzyga o losie statków. Łaskawe i wspaniałe, lub wspaniałe a złowróżbne, zachodnie nieba odbija skryte zamysły królewskiej duszy. Potęga Wiatru Zachodniego przybrana w płaszcz z olśniewającego złota lub obwieszona jak żebrak łachmanami czarnych chmur, króluje na tronie zachodniego widnokręgu, mając za podnóżek cały północny Atlantyk; migotanie pierwszych gwiazd tworzy djadem na jej czole…”

 (Joseph Conrad, Zwierciadło morza, przełożyła A. Zagórska, wyd. Dom Książki Polskiej, Spółka Akcyjna, Warszawa 1935)

Wiatr niosący nadzieję zmian: dla P. B. Shelley’a wiatr ma poruszyć ludzki bezwład, wyzwolić z ucisku, z zacofania:

                                       O Wild West Wind, thou breath of Autumn’s being
                                               Thou, from whose unseen presence the leaves dead
                                               Are driven. Like ghosts from an enchanter fleeing,
                                               …
                                                                                              (P. B. Shelley: “Ode to the West Wind”)

                                                                         ( Dziki wietrze Zachodni, tchu jesiennej pory,
                                                                           Niewidzialnie obecny, płoszysz uschłe liście –
                                                                           Mag, co potęgą zaklęć przeraża upiory –
                                                                            ….
                                                                                                                              tłum. St. Barańczak )

Dla nauki zjawisko wiatru podlega pod teorię chaosu; trudno go przewidywać na dłuższy okres czasu: układ jest nieprzewidywalny aczkolwiek może pojawić się pewien porządek, pewne zgranie się z sobą części układu, zorganizowanie całości i powstanie trąby powietrznej, potężnego silnika samonapędzającego się (ogromnej, nie sterowanej? energii), trwającego w stabilnym układzie stosunkowo długo…
Czekając na wiatr, w zimowe dni, w cieple kominka, znajdując go w literaturze …

(zs)